Ποιοτική διερεύνηση της εμπειρίας φοιτητών μουσικής σε ομάδα μουσικοθεραπείας

Abstract

Η παρούσα διατριβή επιχειρεί να εξετάσει την εμπειρία της συμμετοχής φοιτητών μουσικής σε βραχεία, κλειστή ομάδα μουσικοθεραπείας. Για τη διαδικασία παραγωγής των δεδομένων, η ερευνήτρια συντόνισε δέκα συνεδρίες για τρεις μήνες στις οποίες συμμετείχαν έξι άτομα. Κατά την εξέλιξη της έρευνας σχηματοποιήθηκαν τρία επιμέρους ερευνητικά ερωτήματα: Το πρώτο αφορούσε τη διερεύνηση της συνολικής εμπειρίας των φοιτητών στην ομάδα μουσικοθεραπείας. Το δεύτερο ερώτημα επικεντρώθηκε στον τρόπο με τον οποίο οι συμμετέχοντες βίωσαν και νοηματοδότησαν το ρόλο της μουσικής στην ομάδα και το τρίτο εστίασε στη διερεύνηση της εμπειρίας τους έτσι όπως αυτή αναδύθηκε στους ελεύθερους ομαδικούς αυτοσχεδιασμούς. Όσον αφορά τη διερεύνηση των πρώτων δύο ερωτημάτων, επιλέχθηκε η διεξαγωγή από την ερευνήτρια ατομικών ημι-δομημένων συνεντεύξεων στα μέλη της ομάδας μετά την ολοκλήρωσή της. Η επεξεργασία και ανάλυση των δεδομένων των συνεντεύξεων πραγματοποιήθηκε με τη μέθοδο της ερμηνευτικής φαινομενολογικής ανάλυσης (Smith, 2009). Τα αποτελέσματα της ανάλυσης των συνεντεύξεων που παραχώρησαν οι συμμετέχοντες περιλαμβάνουν επτά υπερ-θέματα και δεκαέξι υπο-θέματα. Οι συμμετέχοντες αναφέρθηκαν μεταξύ άλλων: στην εμπειρία χαλάρωσης μετά από τις συνεδρίες, στο ρόλο του θεραπευτικού πλαισίου ως σταθερού σημείου αναφοράς, στη θεραπευτική και μουσική σχέση ως παράγοντα εγγύτητας και υποστήριξης στην ομάδα, στη ενδοπροσωπική και διαπροσωπική μάθηση, στην εμπειρία του μουσικού αυτοσχεδιασμού ως πρόκλησης αλλά και αποδέσμευσης από τους περιορισμούς της ερμηνείας και στον ρόλο της κίνησης, της φωνής και των ρυθμικών κρουστών ως ενδιάμεσων για την επανασύνδεση των συμμετεχόντων με την αυθεντική μουσική εκφραστικότητα. Το τρίτο ερώτημα αποσκοπούσε σε μία πιο ενδελεχή κατανόηση της εμπειρίας των συμμετεχόντων μέσα από την διερεύνηση της μουσικής της ομάδας εστιάζοντας παράλληλα στην παρατήρηση των διαπροσωπικών δυναμικών ανάμεσα στα μέλη. Με αφετηρία μία φαινομενολογική μουσικολογική προσέγγιση (Ferrara, 1984), που προσαρμόστηκε για τις ανάγκες της έρευνας, πραγματοποιήθηκε η ανάλυση των ελεύθερων αυτοσχεδιασμών. Τα αποτελέσματα ανέδειξαν κάποιες ακόμη διαστάσεις της εμπειρίας εμπλουτίζοντας τα ευρήματα της ανάλυσης των συνεντεύξεων, όπως την ανάγκη για δημιουργικότητα και διαφοροποίηση στη μουσική. Ο ρυθμός φάνηκε να επιτελεί διαφορετικής φύσεως λειτουργίες σε κάθε φάση της ζωής της ομάδας. Η σύνθεση των αποτελεσμάτων της ερευνητικής διαδικασίας έδειξε ότι η ομαδική συνθήκη και η μουσική βιώνονταν από τους φοιτητές ως δυνάμεις συνοχής και ότι στους ελεύθερους αυτοσχεδιασμούς αναδύθηκαν με εξέχοντα τρόπο οι πειραματισμοί των μελών με την αυθεντική μουσική έκφραση, την εγγύτητα, την ατομικότητα, το μοίρασμα και τη διαφοροποίηση. Ο ελεύθερος αυτοσχεδιασμός φάνηκε να λειτουργεί ως γόνιμο έδαφος για την ανάδυση και την εμπερίεξη των παραπάνω ζητημάτων, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της συνεκτικότητας της ομάδας και την επεξεργασία κρίσιμων διεργασιών για την αναπτυξιακή περίοδο που διανύουν οι φοιτητές.