Η μουσικοπαιδαγωγική εκπαίδευση των βρεφονηπιοκόμων αποφοίτων των ελληνικών ΑΤΕΙ στο θεωρητικό πλαίσιο της εκπαίδευσης ενηλίκων

Abstract

Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι να διερευνήσει τις τρέχουσες μουσικές πρακτικές των εκπαιδευτικών προσχολικής αγωγής, αποφοίτων των Ελληνικών Α.Τ.Ε.Ι., στους βρεφονηπιακούς και παιδικούς σταθμούς καθώς και τις ανάγκες της δια βίου μουσικοπαιδαγωγικής τους εκπαίδευσης, όπως αυτές αναφέρονται και αξιολογούνται από τους ίδιους. Ειδικότερα εντοπίζεται, περιγράφεται και αξιολογείται το περιεχόμενο και η διδακτική μεθοδολογία της μουσικής αγωγής που ακολουθούν οι βρεφονηπιοκόμοι, οι στάσεις και οι αντιλήψεις τους για τα προγράμματα μουσικής αγωγής που προσφέρονται στους βρεφονηπιακούς και παιδικούς σταθμούς, καθώς και οι εκτιμήσεις τους για την αρχική και συνεχιζόμενη μουσικοπαιδαγωγική τους εκπαίδευση. Επιπλέον διερευνάται ο τρόπος με τον οποίο ένα πρόγραμμα μουσικοπαιδαγωγικής επιμόρφωσης εκπαιδευτικών προσχολικής αγωγής είναι δυνατόν να συντελέσει στη βελτίωση γνώσεων και δεξιοτήτων καθώς και στην αναμόρφωση πρακτικών, όταν ο σχεδιασμός και η υλοποίηση του ακολουθεί τις αρχές μάθησης των ενήλικων εκπαιδευομένων.Τα δεδομένα, που συλλέχθηκαν είχαν ποιοτικό χαρακτήρα και για τη συλλογή τους χρησιμοποιήθηκαν δυο διαφορετικές μέθοδοι, αυτή της συνέντευξης και της παρατήρησης. Μέσω θεωρητικής δειγματοληψίας πραγματοποιήθηκαν δεκαεννέα ατομικές συνεντεύξεις σε βρεφονηπιοκόμους - εκπαιδευτικούς προσχολικής αγωγής των βρεφονηπιακών και παιδικών σταθμών του δήμου Ιωαννιτών. Για την ανάλυση των δεδομένων της συνέντευξης επιλέχθηκε η τεχνική της θεματικής ανάλυσης περιεχομένου. Τα δεδομένα, που συλλέχθηκαν μέσω της παρατήρησης, προέκυψαν από το πρόγραμμα μουσικοπαιδαγωγικής επιμόρφωσης διάρκειας 5 μηνών που πραγματοποιήθηκε σε Βρεφονηπιακό Σταθμό της πόλης των Ιωαννίνων, στο οποίο συμμετείχαν και οι επτά βρεφονηπιοκόμοι, που αποτελούσαν το εκπαιδευτικό προσωπικό του Σταθμού.Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας τα εμπόδια και οι δυσκολίες, που αντιμετωπίζουν οι βρεφονηπιοκόμοι κατά την εφαρμογή προγραμμάτων μουσικής αγωγής, προκύπτουν κυρίως από το περιεχόμενο και τον τρόπο που υλοποιείται η αρχική μουσικοπαιδαγωγική τους εκπαίδευση, από την έλλειψη επίσημου αναλυτικού προγράμματος και αντίστοιχου θεσμού εποπτείας και καθοδήγησης καθώς και από την απουσία επίσημου φορέα που οργανώνει εκπαιδευτικά προγράμματα, προκειμένου να καλύψει τις επιμορφωτικές ανάγκες που αναδύονται. Στηριζόμενοι στα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι ένα επιμορφωτικό πρόγραμμα βασισμένο στις αρχές εκπαίδευσης ενηλίκων μπορεί να είναι αποτελεσματικό σε τομείς που αφορούν τον σχεδιασμό και την οργάνωση του μαθήματος, όπως η διαχείριση του διδακτικού χρόνου, η χρήση των εποπτικών μέσων, η κατανόηση των διδακτικών στόχων, καθώς και στην αξιοποίηση μεθοδολογικών πρακτικών, όπως ο συντονισμός της εργασίας σε ομάδες, η συχνότητα των λεκτικών οδηγιών, η χρήση μουσικής ορολογίας. Μπορεί επίσης να είναι αποτελεσματικό στη διαμόρφωση στοιχείων που συνθέτουν το παιδαγωγικό προφίλ των συμμετεχόντων εκπαιδευτικών, όπως η ικανότητα προσαρμογής του μαθήματος στο επίπεδο και στις ανάγκες των μαθητών και η διαμόρφωση κατάλληλου παιδαγωγικού κλίματος στην τάξη, στην ανάπτυξη των μουσικών τους γνώσεων και δεξιοτήτων, όπως η ικανότητα παραγωγής και εκτέλεσης κατάλληλων ηχητικών μοτίβων, η κατανόηση μουσικών χαρακτηριστικών και εννοιών, η συνειδητοποίηση των δυνατοτήτων της προσωπικής τους μουσικής ανάπτυξης, καθώς και στη διαμόρφωση της στάσης των εκπαιδευτικών προσχολικής αγωγής απέναντι στο συγκεκριμένο διδακτικό αντικείμενο.Αν και τα συμπεράσματα της έρευνας δεν είναι γενικεύσιμα, μπορούν να συμβάλουν στον σχεδιασμό μουσικοπαιδαγωγικών προγραμμάτων εκπαίδευσης, που να ανταποκρίνονται στις επιμορφωτικές ανάγκες των εκπαιδευτικών προσχολικής αγωγής. Επίσης είναι δυνατόν να αποτελέσουν ενδεχομένως το έναυσμα για αναθεώρηση του περιεχομένου των μαθημάτων μουσικοπαιδαγωγικής εκπαίδευσης, που περιέχει το Α.Π.Σ. των αντίστοιχων σχολών των Α.Τ.Ε.Ι. της χώρας μας