Θεματικά μουσεία της Ελλάδας και τουριστικό μάρκετινγκ: συσχετισμοί και επιδράσεις

Abstract

Η παρούσα διδακτορική διατριβή αποσκοπεί στο να καταγράψει την ικανοποίηση των επισκεπτών από τις παρεχόμενες υπηρεσίες στα θεματικά μουσεία της Ελλάδας, την πρόθεση συμπεριφοράς των επισκεπτών και κατά πόσο τεχνικές του τουριστικού μάρκετινγκ λαμβάνουν χώρα στα θεματικά μουσεία. Έγινε μία προσπάθεια να καταγραφούν οι απόψεις των ανθρώπων των θεματικών μουσείων και η αντίληψή τους σχετικά με το τουριστικό μάρκετινγκ, οι αντιλήψεις των επισκεπτών σχετικά με την εμπειρία που βιώνουν σε ένα θεματικό μουσείο, ο βαθμός ικανοποίησης τους, η υφιστάμενη κατάσταση που επικρατεί στα θεματικά μουσεία της χώρας και οι ενδεχόμενες αλλαγές που μπορούν να προκύψουν με απώτερο σκοπό την αύξηση της επισκεψιμότητας. Ένα αξιοσημείωτο της παρούσας έρευνας, είναι ένας σημαντικός αριθμός προσωπικών συνεντεύξεων με κατοίκους περιμετρικά των μουσείων που ερευνήθηκαν και η προσπάθεια καταγραφής των απόψεων και αντιλήψεων τους για τα μουσεία αυτά.Διενεργήθηκε επίσης μία ποσοτική έρευνα σε επισκέπτες θεματικών μουσείων της χώρας μας αλλά και στο ανθρώπινο δυναμικό που εργάζεται σε πολιτιστικούς οργανισμούς, καθώς και εκπαιδευτικούς. Διακρίνοντας τα μουσεία σε δημόσια και ιδιωτικά, σημαντική ήταν η καταγραφή απόψεων ότι στα περισσότερα δημόσια θεματικά μουσεία τα οποία λειτουργούν κάτω από την επίβλεψη του δημόσιου φορέα, δεν υπάρχουν συχνά δυνατότητες για καινοτομία και πρωτοτυπία. Τα πορίσματα της παρούσας διδακτορικής διατριβής είναι αρκετά σημαντικά λόγω της έλλειψης προηγούμενης έρευνας επάνω στα θεματικά μουσεία της Ελλάδας, από την οπτική του μάρκετινγκ και την αναγκαιότητα αυτού. Η πλειονότητα των ανθρώπων των θεματικών μουσείων με τους οποίους ήρθα σε επαφή, εντοπίζουν την ανάγκη για τεχνικές τουριστικού μάρκετινγκ στα μουσεία καθώς όλοι αντιλαμβάνονται ότι οι επισκέπτες αναζητούν ποιοτικότερες ψυχαγωγικές επιλογές, έχουν περισσότερες απαιτήσεις επισκεπτόμενοι ένα θεματικό μουσείο και ευελπιστούν σε μία βιωματική και διαδραστική εμπειρία που θα τους μείνει αξέχαστη. Σε αυτό το εγχείρημα, συνεργός είναι τα ποικίλα οπτικοακουστικά μέσα των νέων τεχνολογιών που ενισχύουν το βιωματικό χαρακτήρα της επίσκεψης και ερευνώνται στη διατριβή. Η παρούσα διατριβή αποτελεί μία πρώτη προσπάθεια χαρτογράφησης των τεχνικών τουριστικού μάρκετινγκ που χρησιμοποιούν τα θεματικά μουσεία της χώρας , τις σημαντικές ιδιαιτερότητες του τουρισμού που έχουν άμεση επίδραση στην επισκεψιμότητα των θεματικών μουσείων και τέλος προτάσσει ενέργειες και τεχνικές μάρκετινγκ για να δημιουργηθεί ένας ενάρετος κύκλος πολιτισμού - ψυχαγωγίας - οικονομίας. Για την επεξεργασία των δεδομένων της ποσοτικής έρευνας χρησιμοποιήθηκε το στατιστικό εργαλείο SPSS, αναλύθηκαν τα ευρήματα της Διερευνητικής Ανάλυσης Παραγόντων (Exploratory Factor Analysis) και των τεστ αξιοπιστίας με τον δείκτη Cronbach’s Alpha, εφαρμόζοντας και την μέθοδο Μοντελοποίησης Δομικών Εξισώσεων (Structural Equation Modeling, SEM) για τον έλεγχο των ερευνητικών υποθέσεων. Οι ερευνητικές υποθέσεις δημιουργήθηκαν έπειτα από ενδελεχή έρευνα μοντέλων που εφαρμόστηκαν σε προηγμένες μουσειολογικά χώρες, όπως η Ισπανία, η Ιταλία, η Ολλανδία κ.α. και μπορούν να ληφθούν σοβαρά υπόψιν στο κοινωνικό-οικονομικό περιβάλλον της Ελλάδας. Απώτερος στόχος του ερευνητικού μοντέλου είναι εάν ο επισκέπτης θα οδηγηθεί σε μελλοντική επίσκεψη (revisit ) ή θα αποτελέσει ο ίδιος κινητή διαφήμιση word-of-mouth του μουσείου που επισκέφθηκε.Η έρευνα αποτελεί οδηγό για μελλοντικές έρευνες που θα πλαισιώσουν ή θα συμπεριλάβουν τα θεματικά μουσεία για νέες μελέτες, όπως για παράδειγμα πολιτιστικές διαδρομές και είναι ένα χρήσιμο εργαλείο που έρχεται να καλύψει το ερευνητικό κενό που υπάρχει γύρω από το είδος των μουσείων αυτών.