Μεταδεδομένα διαχείρισης λαογραφικών συλλογών

Abstract

Η αξιοποίηση ποικίλων τεχνολογιών για την ψηφιοποίηση λαογραφικών συλλογών έχει ως κύριο στόχο την τεκμηρίωση και προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς ενός τόπου και την πληροφόρηση του ευρύ κοινού. Οι απαιτήσεις για έγκυρη πληροφόρηση και προβολή του υλικού καθιστούν απαραίτητο να υπάρχει μια ενιαία πολιτική διαχείρισης και περιγραφής συλλογών πολιτιστικής κληρονομιάς ανεξαρτήτως της φύσεως του ιδρύματος που κατέχει τη συλλογή. Ένα πρόγραμμα ψηφιοποίησης συλλογών εκτός από την επιλογή και εφαρμογή της κατάλληλης τεχνολογίας περιλαμβάνει και την οργάνωση ενός μοντέλου μεταδεδομένων, που θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες πληροφόρησης των χρηστών στους οποίους απευθύνεται. Ωστόσο η ποικιλία και η ετερογένεια των προτύπων μεταδεδομένων, που έχουν αναπτυχθεί για τις συλλογές πολιτιστικής κληρονομιάς, και η ανάγκη του κάθε φορέα να παρέχει «πλούσια» από σημασιολογική άποψη πληροφορία, εμποδίζουν το χρήστη να βρίσκει πληροφορίες από ποικίλες πηγές με ενιαίο τρόπο αναζήτησης. Από διαχειριστική άποψη αυτό σημαίνει ότι επιβάλλεται η ύπαρξη διαλειτουργικότητας μεταξύ των ψηφιακών συλλογών και ότι συχνά απαιτείται συνδυασμός των προτύπων μεταδεδομένων. Στην παρούσα διδακτορική διατριβή γίνεται προσπάθεια προσέγγισης και σχεδιασμού ενός ιεραρχικού μοντέλου μεταδεδομένων για την περιγραφή και διαχείριση σύνθετων λαογραφικών συλλογών βασιζόμενο στις απαιτήσεις που οφείλει να ικανοποιεί ένα μοντέλο μεταδεδομένων αντίστοιχου υλικού. Ένα δεύτερο ερευνητικό ερώτημα που τίθεται είναι η αναπαράσταση του εννοιολογικού πλαισίου και της εξέλιξης του λαογραφικού υλικού μέσα στο χρόνο και ο τρόπος με τον οποίο θα μπορούσε να αποτυπωθούν στο σχήμα μεταδεδομένων οι αλλαγές που υφίστανται τα αντικείμενα. Σε αυτό το πλαίσιο αναλύεται η παράμετρος του χρόνου και του τόπου σε συνάρτηση με την εξέλιξη του υλικού καθώς και άλλες παράμετροι που σχετίζονται με τη διαχείριση ψηφιακών συλλογών, όπως η φυσιογνωμία του χρήστη, η γλώσσα και το επίπεδο λεπτομέρειας. Τέλος η ανάγκη για διαλειτουργικότητα του μοντέλου περιγραφής με διεθνή πρότυπα οδηγεί στην εξέταση δύο σύγχρονων εργαλείων οργάνωσης γνώσης: των θεματικών χαρτών και των οντολογιών. Τα αποτελέσματα της διατριβής λειτουργούν προς όφελος του χρήστη και περιλαμβάνουν: (α) την παρουσίαση μιας μεθοδολογίας συγκρότησης ενός μοντέλου μεταδεδομένων για σύνθετες ψηφιακές λαογραφικές συλλογές (β) την αναπαράσταση του εννοιολογικού πλαισίου λαογραφικών αντικειμένων και (γ) την αντιστοίχιση του προτεινόμενου μοντέλου σε διεθνή πρότυπα μεταδεδομένων.