Διερεύνηση της πληροφοριακής συμπεριφοράς των ελλήνων αστρονόμων: προτάσεις εφαρμογής των αποτελεσμάτων σε προγράμματα πληροφοριακής παιδείας

Abstract

Οι έρευνες πληροφοριακής συμπεριφοράς αποτελούν έναν από τους σημαντικότερους τομείς της Επιστήμης των Πληροφοριών, αφού αποσκοπούν στην κατανόηση των πληροφοριακών αναγκών και ιδιαιτεροτήτων των χρηστών υπηρεσιών πληροφόρησης. H αξιοποίηση των δεδομένων τέτοιων ερευνών συνεπάγεται καλύτερη τοποθέτηση οικονομικών πόρων, σωστότερη επιλογή και χρήση πληροφοριακών πηγών και συστημάτων, αλλά και στοχευμένο σχεδιασμό προγραμμάτων πληροφοριακής παιδείας για τη βέλτιστη κάλυψη των πληροφοριακών αναγκών των χρηστών. Η παρούσα διατριβή επικεντρώνεται στη διερεύνηση της πληροφοριακής συμπεριφοράς των Ελλήνων αστρονόμων με σκοπό τη διατύπωση προδιαγραφών σχεδιασμού προγραμμάτων πληροφοριακής παιδείας, στοχευμένων στην κάλυψη των αναγκών του τομέα της αστρονομίας στην Ελλάδα. Για τη διενέργεια της έρευνας, εφαρμόστηκε για πρώτη φορά το μακρο-μοντέλο πληροφοριακής κατά την αναζήτηση συμπεριφοράς του Wilson στην πληροφοριακή συμπεριφορά των αστρονόμων και των προπτυχιακών φοιτητών του αντίστοιχου ακαδημαϊκού τμήματος, η οποία διερευνήθηκε σε δεύτερο στάδιο. Τα πρωτογενή δεδομένα που αντλήθηκαν από τα δύο στάδια της έρευνας και τη σύγκριση των αποτελεσμάτων, οδήγησαν στη διατύπωση προδιαγραφών για προγράμματα ενίσχυσης των πληροφοριακών δεξιοτήτων των εν δυνάμει μελλοντικών αστρονόμων (φοιτητών και μαθητών), με βάση τις ιδιαιτερότητες του τομέα και τα κενά που εντοπίστηκαν στη συμπεριφορά των φοιτητών. Οι προδιαγραφές που διατυπώθηκαν βρήκαν άμεση εφαρμογή σε ένα πρότυπο πρόγραμμα, το οποίο υλοποιήθηκε σε μαθητές Λυκείου, ως προετοιμασία για τη μετάβασή τους στο ακαδημαϊκό περιβάλλον έρευνας και ειδικότερα στις ιδιαιτερότητες του τομέα της αστρονομίας. Για την υλοποίηση του προγράμματος αξιοποιήθηκαν και συνδυάστηκαν σύγχρονα πρότυπα και μέθοδοι της Επιστήμης των Πληροφοριών και της Παιδαγωγικής. Επίσης, με βάση τις αρχές της Συμμετοχικής Έρευνας Δράσης, διερευνήθηκε η πληροφοριακή συμπεριφορά των μαθητών, η οποία αποδείχθηκε ανάλογη με αυτή των πρωτοετών προπτυχιακών φοιτητών. Τα αποτελέσματα της διατριβής αναδεικνύουν την αναγκαιότητα τόσο της προετοιμασίας των μαθητών Λυκείου για την Τριτοβάθμια εκπαίδευση μέσω στοχευμένων προγραμμάτων πληροφοριακής παιδείας ανά τομέα γνώσης, όσο και της ενσωμάτωσης των βιβλιοθηκών στην εκπαιδευτική διαδικασία.