Η πολυφωνία στο φλάουτο: μια ερευνητική, ερμηνευτική και διδακτική προσέγγιση

Abstract

Η ανακάλυψη πολυήχων στη σύγχρονη δημιουργία μουσικών έργων από το 1950 οδήγησε εκτελεστές και επιστήμονες σε ακουστικές έρευνες. Ωστόσο, τα πραγματικά «μυστικά» για τα ακουστικά δεδομένα και τον λόγο της εμφάνισής τους παραμένουν ανεξήγητα∙ η πλειοψηφία των συγγραμμάτων είτε παρέχουν θεωρητική ακουστική ανάλυση του φαινομένου, είτε αποτελούν συλλογές με φθογγικό υλικό. Η παρούσα διατριβή, στηριζόμενη στις υπάρχουσες ακουστικές μελέτες, θέλει να συμβάλλει στην αποκάλυψη του λόγου ύπαρξης των πολυήχων στο φλάουτο. Εξετάζει, με ακουστικά κριτήρια, τη λειτουργία της δακτυλοθεσίας και τη σχέση της με τη στήλη του αέρα. Εξηγεί επίσης πως προκύπτουν οι συνηχήσεις και το φθογγικό τους υλικό. Η διατριβή χωρίζεται σε μια εισαγωγή και οκτώ κεφάλαια. Στην εισαγωγή συζητείται η πρωτοτυπία του θέματος και αναπτύσσονται οι λόγοι για την αναζήτηση μιας επιστημονικής τεκμηρίωσής του. Στο πρώτο κεφάλαιο συλλέγονται και περιγράφονται συγγενή είδη φλάουτων από διάφορες ευρωπαϊκές και έξω-ευρωπαϊκές μουσικές παραδόσεις, και αναφέρεται η χρήση πολυηχητικών τεχνικών τους. Επίσης, παρουσιάζεται περιληπτικά όλη η σημαντική βιβλιογραφία του 20ου αιώνα σχετικά με το φλάουτο, επικεντρώνοντας στις σχετικές με τους πολυήχους αναφορές. Το Κεφάλαιο 2 συνοψίζει τα γενικά θέματα ακουστικής του φλάουτου, και εισάγει την θεματική ορολογία στην Ελληνική γλώσσα. Το Κεφάλαιο 3 παρέχει την συστηματική κατηγοριοποίηση της δακτυλοθεσίας, η οποία είναι η αφετηρία για την ταξινόμηση των πολυήχων στο Κεφάλαιο 4. Συγκεκριμένα αναπτύσσεται η κεντρική σκέψη της διατριβής, η οποία βασίζεται στον τρόπο λειτουργίας της δακτυλοθεσίας σε συνδυασμό με την συμπεριφορά της στήλης του αέρα παράλληλα με την ακουστική θέση στην περιοχή υπερφυσήματος. Συμπεριλαμβάνει επιλεγμένα παραδείγματα δακτυλισμών και την ακουστική ανάλυσή τους. Στο Κεφάλαιο 5 παρουσιάζεται ο πίνακας του μηχανισμού του φλάουτου με τα σύμβολα της δακτυλοθεσίας. Ακολουθούν τα διαγράμματα 487 βασικών δακτυλισμών, οι οποίοι εξετάζονται σε όλους τους δυνατούς συνδυασμούς φθόγγων που μπορούν να συνηχούν ανά περιοχή υπερφυσήματος. Συνοδεύονται από λεπτομερή ανάλυση 300 δακτυλισμών με καταγραφή των πολυήχων και των χαρακτηριστικών τους. Στο Κεφάλαιο 6 αναπτύσσεται ο τρόπος εκμάθησης των πολυήχων με λεπτομερή καθοδήγηση. Στο Κεφάλαιο 7 συνοψίζεται η χρησιμοποιούμενη βασική ορολογία για τα θέματα ακουστικής και κατασκευής του φλάουτου στην Ελληνική γλώσσα, συνοδευόμενη από την αντίστοιχη διεθνή ορολογία στα Γερμανικά και Αγγλικά.