Δυναμικές ικανότητες ενεργοποιημένες από τεχνολογίες της πληροφορίας (ΤΠ): παράγοντες επίδρασης και επιπτώσεις στο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα

Abstract

Η παρούσα έρευνα επιχειρεί να περιγράψει τους τρόπους με του οποίους μπορεί να αξιοποιηθούν οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας (ΤΠ), ως πηγή επίτευξης ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος σε ταχέως μεταβαλλόμενα επιχειρηματικά περιβάλλοντα. Βασιζόμενοι στην θεωρία των Δυναμικών Ικανοτήτων (Teece et al., 1997), οι δυναμικές ικανότητες ενεργοποιούμενες από τις ΤΠ, παρατίθενται ως μια μεταβλητή αποτελούμενη από πέντε επιμέρους ικανότητες – τον εντοπισμό, το συντονισμό, τη μάθηση, την ενσωμάτωση, και την αναμόρφωση. Οι δυναμικές ικανότητες ενεργοποιούμενες από τις ΤΠ, ορίζονται ως οι δυνατότητες που έχει μια επιχείρηση να αξιοποιεί τους πόρους και τις αρμοδιότητες που άπτονται με τις ΤΠ, ώστε να αντιμετωπίζει απρόβλεπτές αλλαγές στο επιχειρηματικό της περιβάλλον. Η ανάπτυξη μιας μεταβλητής που μπορεί να περιγράψει τους τρόπους επίτευξης ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος σε τέτοιες συνθήκες, βασίζεται στα κενά που παρουσιάζουν οι μελέτες στην αποτίμηση της αξίας των επενδύσεων σε ΤΠ.Βασιζόμενοι στις θεωρητικές και εμπειρικές εξελίξεις της θεωρία των δυναμικών ικανοτήτων, κατασκευάσαμε ένα εννοιολογικό μοντέλο που παρουσιάζει τους μηχανισμούς μέσω των οποίων οι δυναμικές ικανότητες ενεργοποιούμενες από τις ΤΠ επιδρούν στην επίτευξη ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος, τις συνθήκες κάτω από τις οποίες αυτό επιτυγχάνεται, καθώς και τους παράγοντες που βοηθούν στον σχηματισμό τους. Για να εξεταστεί εμπειρικά το εννοιολογικό μοντέλο, πραγματοποιήθηκε μια έρευνα σε διευθυντές ΤΠ (IT Managers) από 274 διεθνείς επιχειρήσεις. Αναλύοντας τα δεδομένα μέσω στατιστικών τεχνικών όπως τα δομικά μοντέλα εξισώσεων μερικών ελαχίστων τετραγώνων (PLS-SEM), και η ποιοτική συγκριτική ανάλυση θολών συνόλων (fsQCA), βρίσκουμε ότι η τμηματοποίηση της αρχιτεκτονικής των ΤΠ, συνδυαζόμενη με μια αποκεντρωμένη διοίκηση τους, επιδρούν θετικά στον σχηματισμό δυναμικών ικανοτήτων ενεργοποιούμενων από τις ΤΠ. Τα αποτελέσματα επίσης δείχνουν ότι η επίδραση τους στην επίτευξη ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος πραγματοποιείται μέσω δύο κύριων μηχανισμών, αυξάνοντας την οργανωτική ευελιξία, και ενδυναμώνοντας την ικανότητα της επιχείρησης στην ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων/υπηρεσιών. Το αποτέλεσμα των δυναμικών ικανοτήτων ενεργοποιούμενων από τις ΤΠ, επιτείνεται κάτω από συνθήκες μέτριας έως μεγάλης επιχειρηματικής αβεβαιότητας. Κλείνοντας, περιγράφονται αναλυτικά οι επιπτώσεις που έχουν τα αποτελέσματα της μελέτης για την διοικητική των ΤΠ, καθώς και για μελλοντικές έρευνες.