Ταξικές σχέσεις στην κερκυραϊκή ύπαιθρο κατά την όψιμη Βενετοκρατία - 18ος αιώνας: η περίπτωση του φέουδου Μαρτσέλλο στη Βορειοδυτική Κέρκυρα

Abstract

Το φέουδο Μαρτσέλλο στη βορειοδυτική Κέρκυρα είναι κατάλοιπο του πρώτου φέουδου που συστάθηκε ποτέ σε κερκυραϊκό έδαφος. Το 1784, ο νέος φεουδάρχης, Γκαμπριέλ Μαρτσέλλο, που το κληρονόμησε από τον αδελφό του, αποφάσισε να συγκροτήσει την "Αναγραφή" (κατάστιχο) των αγαθών του φέουδου και τις υποχρεώσεις των χωρικών απέναντί του, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του βενετικού νόμου. Χρησιμοποιώντας αυτή ακριβώς την "Αναγραφή" ως βασικό τεκμηριωτικό υλικό, αναφέρομαι με λεπτομέρειες στην εξέλιξη των σχέσεων παραγωγής μέσα στο φέουδο, από την προηγούμενη "Αναγραφή" (1631), τη μεταβολή των ιδιοκτησιών και της έκτασης των κλήρων, την αλλαγή και την επέκταση των καλλιεργειών, τη συνακόλουθη μεταβολή των αποδόσεων. Ασχολούμαι επίσης με τις διαστάσεις των περιουσιών ανά κοινωνική κατηγορία (χωρικοί, κάτοικοι της πόλης, γυναίκες, ιερείς, εκκλησίες, ιδρύματα) και, τέλος, με τις επιλεγόμενες "καταπατήσεις" και τις νέες ρυθμίσεις που προκύπτουν μέσα από τα νέα καλλιεργητικά συμβόλαια.Κατά τη διάρκεια της συγκρότησης της "Αναγραφής", σημειώθηκαν τέσσερις εμπρησμοί στα αγαθά του επιστάτη του φέουδου, Γιάννη Μάζη. Αυτός κατάγγειλε ως ενόχους έξι συγχωριανούς του, οι οποίοι, σύμφωνα με τον ίδιο, ήθελαν να τον τιμωρήσουν για τη συμβολή του στη συγκρότηση της "Αναγραφής" και για την πίστη του στο φεουδάρχη. Η δικογραφία αυτής της υπόθεσης με βοήθησε να διερευνήσω πλευρές της καθημερινής ζωής στο φέουδο, τη συγκρότηση της αγροτικής οικογένειας, τη θέση της γυναίκας, τη συνείδηση των χωρικών και την ένταξή τους σε ευρύτερα συλλογικά υποκείμενα.