Συγκριτική μεταφρασιολογική προσέγγιση των ελληνικών μεταφρασμάτων του έργου Eugénie Grandet του Honoré de Balzac

Abstract

>Στόχος της διδακτορικής διατριβής ήταν η αντιπαραβολή των μεταφράσεων του Κ.Παπαλεξάνδρου, της Α.Βρανά, του Φ.Κονδύλη και της Δ.Μπιτζιλέκη, ώστε να οδηγηθούμε σε συμπεράσματα γύρω από το μεταφραστικό πρόβλημα της ισοδυναμίας. Ασχοληθήκαμε με τα πραγματολογικά, υφολογικά και σημασιολογικά στοιχεία του γαλλικού κειμένου και με το πώς μεταφράζονται στην ελληνική γλώσσα από τους έλληνες μεταφραστές. Συγκρίναμε τις μεταφραστικές επιλογές τους στα συγκεκριμένα σημεία και ερευνήσαμε τον τρόπο, με τον οποίο αντιμετωπίζουν το μεταφραστικό πρόβλημα της ισοδυναμίας. Διαπιστώσαμε, αν οι μετατοπίσεις που επιλέγουν για να το επιλύσουν, είναι επιβεβλημένες ή όχι και ποιες είναι οι αιτίες που επιβάλλουν την εκάστοτε μετατόπιση. Ερευνήσαμε το βαθμό της πραγματολογικής, υφολογικής και σημασιακής απόκλισης αρχικά σε σχέση με το πρωτότυπο κείμενο και ύστερα με τα υπόλοιπα μεταφράσματα. Στη συνέχεια μελετήσαμε τις τυχόν επιπτώσεις στην κατανόηση του κειμένου που προέρχονται από τις εν λόγω αποκλίσεις στις μεταφράσεις. Κατ’ αυτόν τον τρόπο διαμορφώθηκε το εξής σχέδιο εργασίας: αρχικά εντοπίσαμε τις πραγματολογικές, υφολογικές και σημασιολογικές μετατοπίσεις, στη συνέχεια τις ταξινομήσαμε, έπειτα τις αξιολογήσαμε σε δύο επίπεδα: α) σε σχέση με το πρωτότυπο γαλλικό κείμενο, β) σε σχέση με το πώς έχει αποδοθεί το εκάστοτε σημείο από τους υπόλοιπους μεταφραστές και τέλος ερμηνεύσαμε αυτές τις μετατοπίσεις. Οι εκάστοτε πραγματολογικές, υφολογικές, σημασιολογικές διαφοροποιήσεις ενίοτε οφείλονται στις διαφορετικές σημασίες, που είχαν οι όροι και κάποια χρονική στιγμή άλλαξαν. Σε άλλες περιπτώσεις ίσως δεν δόθηκε η κατάλληλη προσοχή στα μηνύματα, που εμπεριέχονταν στους όρους όπου διαπιστώθηκαν οι αποκλίσεις. Στο σημείο αυτό υπολογίσαμε το είδος της απόκλισης, το μέγεθός της και την επίπτωση που είχε στην κατανόηση του κειμένου.