Δημογραφικά στοιχεία των κληρικών της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας την περίοδο 1866-2016

Abstract

Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να αποτυπώσει τη δημογραφική εικόνα των κληρικών της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας σε διάστημα 150 ετών από το 1866 ως το 2016. Τα στοιχεία των κληρικών αντλήθηκαν από τις πηγές με σκοπό να εκτεθούν σε πίνακες οι οποίοι μας έδωσαν την αφορμή να διατυπώσουμε σχόλια για τις τάσεις που διαμορφώνονται στο πέρασμα των δεκαετιών. Η μέθοδος που ακολουθείται στο πρώτο κεφάλαιο είναι η ιστορική, καθώς επιχειρείται ανασκόπηση της ιστορίας των 6 Μητροπόλεων που αποτέλεσαν το αντικείμενο της έρευνας. Αυτή περιλάμβανε τους Μητροπολίτες που τις διοίκησαν και τα νομοθετικά διατάγματα που καθόρισαν τα όρια του χώρου που εξετάσαμε. Το ίδιο έγινε και με την απαρίθμηση των τοπικών δομών στις οποίες είχε κατατεθεί μεγάλο μέρος τους. Δεύτερη μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε ήταν η συγκριτική. Σε κάθε κεφάλαιο μετά τηνπαράθεση των δημογραφικών στοιχείων μη ενεργών και ενεργών κληρικών ακολουθούσε σύγκριση των παρατηρήσεων και διατύπωση κάποιων μερικών συμπερασμάτων. Δημογραφικά στοιχεία είναι: α) Η ημερομηνία γέννησης του κάθε κληρικού β) ο τόπος γέννησης, ο οποίος μπορεί ν’ αποτελεί για τους λόγους της έρευνας αστική ή αγροτική ενορία. γ) Το επίπεδο εκπαίδευσης των κληρικών που κωδικοποιήθηκε σε εννιά κατηγορίες. δ) Οι ενορίες διακονίας των κληρικών που έτσι χωρίστηκαν σε αστικές και αγροτικές. ε) Το έτος διορισμού, από το οποίο προκύπτει και η ηλικία διορισμού στ) Η οικογενειακή κατάσταση των κληρικών που χωρίστηκαν σε έγγαμους και άγαμους. ζ) Ο συνδυασμός των πιο πάνω στοιχείων. Τα πρώτα αυτά δημογραφικά στοιχεία που αφορούν τη ζωή τόσο των μη ενεργών, όσο και των ενεργών κληρικών μας έδωσαν πληροφορίες για την κίνησή τους από τις αγροτικές προς τις αστικές ενορίες, όσο τα χρόνια περνούσαν. Σ’ αυτή την κίνησή τους είχαν για σύμμαχό τους τις αυξημένες τους σπουδές τόσο οι έγγαμοι, όσο και οι άγαμοι. Το ψηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης επίσης των κληρικών που δεν κατάγονταν από ενορίες της οικείας Μητρόπολης ήταν ευνοϊκό να διοριστούν σε αστικές ενορίες. Οι ενεργοί κληρικοί ξεπέρασαν κατά πολύ τους μη ενεργούς στον τομέα αυτό κι έτσι σημειώθηκε και μείωση των διορισμών τους σε αγροτικές ενορίες σε κάποιες Μητροπόλεις. Ο αριθμός των διορισμών και η μέση ηλικία διορισμού αναπτύχθηκαν ανά δεκαετία, έτσι ώστε ν’ απεικονιστεί και η επίδραση του ευρύτερου κοινωνικού περιβάλλοντος σ’ αυτές. Ακολούθησαν τα δημογραφικά στοιχεία που αφορούν την αρρώστια και το θάνατο. Έτσι,για να απεικονιστεί η θνητότητα των κληρικών, βρέθηκαν οι αιτίες θανάτου και κωδικοποιήθηκαν σε έντεκα κατηγορίες. Δεύτερο δημογραφικό στοιχείο θανάτου είναι το έτος θανάτου και τρίτο είναι η ηλικία θανάτου που προκύπτει και με τη βοήθεια του έτους γέννησης. Με βάση αυτά, καταβλήθηκε προσπάθεια να απεικονιστεί η εξέλιξη των αιτιών θανάτου ανά δεκαετία, η διαμόρφωση της μέσης ηλικίας θανάτου των και συνδυαστικά η μέση ηλικία θανάτου ανά αιτία θανάτου των. Με τη βοήθεια και του είδους των ενοριών που διακονούσαν, αποτυπώθηκε και η μέση ηλικία θανάτου στις αστικές και τις αγροτικές ενορίες και ανά είδος νοσήματος ανά Μητρόπολη και στο σύνολο. Η εργασία οργανώθηκε σε δύο τόμους, από τους οποίους ο δεύτερος εξετάζει τα δημογραφικά ευρήματα σε καθεμία Μητρόπολη ξεχωριστά και ο πρώτος συγκεντρώνει το συνολικό πληθυσμό των μη ενεργών και των ενεργών κληρικών όλων των Μητροπόλεων και εξετάζει τα ίδια δημογραφικά στοιχεία όπως διαμορφώνονται ιστορικά κάνοντας στο τέλος και την ανάλογη σύγκριση